Ik kom regelmatig blogs tegen over waar je de beste gratis foto's kunt downloaden. Ik kan me voorstellen dat ik niet de enige fotograaf ben die daar rillingen van krijgt. Waarom zou je gratis foto's willen als ondernemer? Net als bij alle andere producten zou het toch vreemd zijn als je iets gebruikt maar daar niet voor wilt betalen? Daarbij passen gratis foto's niet altijd bij jouw bedrijf, omdat ze niet op maat gemaakt zijn voor jouw bedrijf. Wil je weten wat een fotograaf doet met het geld nadat jij zijn of haar factuur betaald hebt?

Creativiteit kent geen tijd

Fotografie is een creatief beroep en bij alle creatieve beroepen betalen mensen voor je creativiteit. Wat veel mensen niet doorhebben, is dat je creativiteit niet altijd kunt afdwingen. Je zult ook tijd nodig hebben om op te laden en inspiratie op te doen. Om creatief te blijven moet je er goed voor zorgen, alsof het een potje is dat leeg kan raken. Daarom zijn niet alle uren van een fotograaf declarabel. Voor een creatief idee heb je inspiratie nodig. Soms kom je op een inspirerende plek waardoor je geïnspireerd raakt, maar andere keren kom je (met alle respect) in een saai kantoorgebouw. Dan moet jijzelf je pot inspiratie opentrekken. Die heb je gevuld op een ander moment. Inspiratie komt bij mij trouwens vaak op wanneer je het niet verwacht: onder de douche, in mijn bed, of op de wc. Je kunt daarom zeggen dat ik altijd aan het werk ben en dat ik ook betaald word als ik op de wc zit en dat ik 's nachts slapend mijn geld verdien. Of ga ik dan te ver?

Opleiding

Voordat ik fotograaf werd, heb ik een opleiding tot fotograaf gevolgd aan de Fotovakschool in Apeldoorn. Eerst de basisopleiding, daarna de vakopleiding met specialisatie reclamefotografie. Die opleiding heb ik uit eigen zak betaald, aangezien je toen nog geen studiefinanciering kreeg voor die studie. Wat niet erg is natuurlijk, want het is een investering in mezelf geweest. Net zoals alle investeringen, is het de bedoeling dat je deze investering terug gaat verdienen. Een investering in jezelf is trouwens altijd de beste investering, met het hoogste rendement!

Dak boven het hoofd en brood op de plank

Wat doet een fotograaf voor de kost? Precies, foto's maken. Net zoals een normaal mens (fotografen zijn nét normale mensen), gaat een deel van de omzet op aan kosten die gemaakt moeten worden om van te leven. Een verwarmd huis, een boterham met beleg en af en toe wat nieuwe kleding om er netjes bij te lopen. Daarnaast heb ik 2 kids thuis en het is de bedoeling dat zij ooit gaan studeren.

Auteursrechten

Een fotograaf is ook een auteur. Net zoals schrijvers van boeken en musici 'schrijft' een fotograaf. Bij fotografie schrijf je met licht dat op de sensor van jouw camera valt. Waarom wordt er (vaak) wél de bron van een onderzoek vermeld, mogen er geen teksten worden klakkeloos worden overgenomen en wordt er geld betaald als muziek wordt gebruikt in een commercial, terwijl er foto's gratis gebruikt moeten worden? Iemand heeft die foto gemaakt, tijd en energie in gestoken. Misschien zelfs uren op de wc doorgebracht om inspiratie voor die foto te krijgen. Daar draag je toch graag een steentje aan bij?

Apparatuur

Ik hoor wel eens de opmerking: 'jij hebt een goede camera. Daar maak je vast mooie foto's mee'. Klopt, daar kan je mooie foto's mee maken, maar een camera maakt uit zichzelf geen foto, dat doet de fotograaf. Een goede fotograaf kan ook met een simpele camera goede foto's maken. Toch is het wel belangrijk dat je goede apparatuur hebt, net zoals bij andere beroepen. Geef een automonteur goedkoop gereedschap en hij lacht je uit. Met goedkoop gereedschap kan je waarschijnlijk wel werken, maar met goed gereedschap werk je sneller en beter. Een goed voorbeeld is een pc: je kunt met een goedkope pc misschien wel foto's bewerken, maar als jouw exemplaar retesnel is, werk jij ook op een hoger tempo.

Fotoapparatuur is best prijzig. Met de investering die in een tas van een fotograaf zit, kun je vaak ook een tweedehands auto van kopen. Om te zorgen dat de fotoapparatuur van een fotograaf up-to-date is, moet er ook om de paar jaar een nieuwe camera gekocht worden. Dat geld moet er dan wel zijn.

Verzekeringen

Net als bij veel bedrijven, is een fotograaf ook verzekerd. Denk aan de verzekering voor bedrijfsongevallen, apparatuur en arbeidsongeschiktheid. Wat gebeurt er als een camera van 2 verdiepingen hoog naar beneden valt? Dan doet hij het niet meer. Trouwens, dat kan ook het geval zijn als hij maar één meter valt, hoewel je dan wel geluk kunt hebben. Zo had ik afgelopen jaar tijdens een klus mijn tas open laten staan (doet hij anders nooit...) en hem in alle haast opgetild. Het resultaat: een stuiterende macrolens van de trap. Gelukkig is het met een sisser afgelopen, want hij doet het nog als een zonnetje. Goed spul, zo'n Canon.

Terug naar de verzekeringen: nóg erger is het wanneer de fotograaf een verdieping naar beneden valt. Dan doet hij het ook even niet meer zoals zou moeten (dus liever de lens dan ikzelf). Daar moet een fotograaf ook tegen verzekerd zijn, tenzij je een geldboom in de tuin hebt.

Licenties

Soms krijg je een opmerking: o, dat rimpeltje shop je wel even toch?

Vroeger kon je programma's als Photoshop in één keer aanschaffen. Je betaalde dan honderden euro's om gebruik te kunnen maken van het programma. Tegenwoordig gaat dit in de vorm van een abonnement. Je betaalt dan maandelijks een paar tientjes voor het gebruik van Photoshop en hebt dan altijd de laatste versie van het programma. Die factuur moet ook betaald kunnen worden. Adobe is niet het enige bedrijf waar ik een licentie heb. Denk ook aan een account bij WeTransfer, om te zorgen dat ik mijn foto's in hoge resolutie bij mijn opdrachtgever krijg. Een foto in JPEG formaat is bij mij gemiddeld tussen de 5 MB en 25MB en als je een paar uur bedrijfsfotografie moet aanleveren, heb je het soms over honderden foto's. Die zet je niet even op een cd'tje of een stickie.

Ook betaal ik voor handige tools die mijn leven als fotograaf makkelijker maken. Zo kun je bijvoorbeeld als opdrachtgever online mijn beschikbaarheid inzien en gelijk een afspraak inplannen. Scheelt mij uren projectmanagement en voor mijn opdrachtgever is het makkelijk om afspraken (soms met meerdere agenda's) in te plannen. Handig!

Vervoer

Dat ik gevestigd ben in Nijkerk, wil niet zeggen dat al mijn opdrachtgevers uit Nijkerk komen. Ik rijd namelijk het hele land door: van Maastricht tot aan Texel. Dat doe ik niet op mijn bedrijfsfiets, wat ik trouwens wél vaak doe wanneer de opdracht in Nijkerk plaatsvindt. Zelfs als ik al mijn opdrachten op de fiets zou doen: ook fietsbanden slijten en zullen ooit vervangen moeten worden.

Naast de reiskosten die ik maak, bereken ik bij langere afstanden een bedrag voor de tijd dat ik in de auto zit. Soms bestaat mijn week voor een groot gedeelte (groter dan dat ik aan het fotograferen ben) uit reistijd en het zou gek zijn als ik die tijd voor nop op de weg zit. Hoe graag ik ook op de weg zit, ik doe het niet voor mezelf, toch?

Pensioen

Wat ik later wil doen, als ik groot ben? Dat vroeg ik me vroeger regelmatig af. Nu ik wat ouder ben ga je toch wat meer nadenken over wat je wilt doen als je nóg ouder bent. Ooit zal ook ik met pensioen gaan en er zal dan een spaarvarken omgekeerd moeten worden om van te kunnen leven.

Een fotograaf heeft (ook) geen geldboom

Helaas: ook fotografen hebben geen geldbomen. Ik speur nog elke dag het internet af om te kijken of er eentje op de markt komt. Zoals je ziet kost het aardig wat om zelfstandig fotograaf te zijn (en waarschijnlijk ziet de expert nog tal van kosten die ik vergeet). Ondanks de kosten is fotografie het mooiste vak dat je maar kunt uitoefenen, als je het mij vraagt.

Wat de moraal van dit verhaal is? Vraag jezelf eens af: wil je altijd iets gebruiken dat gratis is, of heb je er geld voor over?